Przerost prostaty, znany również jako łagodny rozrost stercza (BPH – Benign Prostatic Hyperplasia), to jedna z najczęstszych chorób układu moczowego dotykających mężczyzn w starszym wieku. Prostata, czyli gruczoł krokowy, jest małym narządem znajdującym się tuż poniżej pęcherza moczowego, otaczającym cewkę moczową. W miarę starzenia się, gruczoł ten może powiększać się, co prowadzi do ucisku na cewkę moczową i utrudnia przepływ moczu. Choć BPH jest schorzeniem łagodnym i nie prowadzi do nowotworu, to jego objawy mogą znacząco obniżyć jakość życia, a nieleczona choroba może prowadzić do poważnych powikłań.
Objawy przerostu prostaty
Objawy przerostu prostaty mogą być różnorodne, zależnie od stopnia powiększenia gruczołu i jego wpływu na układ moczowy. Do najczęstszych symptomów należą:
- Trudności w rozpoczęciu mikcji: Mężczyźni z BPH często mają problemy z rozpoczęciem oddawania moczu, nawet przy odczuwalnym parciu.
- Słaby strumień moczu: Strumień moczu staje się cieńszy i przerywany, co może prowadzić do wydłużonego czasu mikcji.
- Częste oddawanie moczu: Szczególnie w nocy (nykturia), co może powodować zaburzenia snu i ogólne zmęczenie.
- Uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza: Nawet po oddaniu moczu, pacjent może czuć, że pęcherz nie został całkowicie opróżniony.
- Naglące parcie na mocz: Nagła potrzeba oddania moczu, którą trudno jest kontrolować, co może prowadzić do nietrzymania moczu.
Jak wyglądają objawy przerostu prostaty u seniorów?
U seniorów objawy przerostu prostaty mogą być bardziej nasilone i wpływać na ich codzienne życie na wiele sposobów:
- Częstsze wizyty w toalecie nocą: Seniorzy mogą budzić się kilka razy w nocy, co prowadzi do przewlekłego zmęczenia i pogorszenia jakości snu.
- Problemy z utrzymaniem kontroli nad pęcherzem: Utrata kontroli nad mikcją, szczególnie w sytuacjach naglącego parcia, może prowadzić do wpadek, co bywa przyczyną dyskomfortu i wstydu.
- Zwiększone ryzyko zakażeń dróg moczowych: Zaleganie moczu w pęcherzu sprzyja rozwojowi infekcji, które mogą być szczególnie niebezpieczne u osób starszych.
- Ryzyko powikłań nerkowych: Nieleczony przerost prostaty może prowadzić do uszkodzenia nerek, ponieważ utrudniony odpływ moczu może powodować cofanie się moczu do nerek (refluks pęcherzowo-moczowodowy).
- Zaburzenia jakości życia: Uciążliwe objawy mogą prowadzić do ograniczenia aktywności społecznej, zawodowej oraz wpływać na relacje intymne.
Diagnozowanie przerostu prostaty
Diagnozowanie przerostu prostaty u seniorów wymaga dokładnej oceny medycznej oraz serii badań diagnostycznych. Lekarz może zalecić:
- Wywiad medyczny i ocena objawów: Lekarz zbiera informacje na temat dolegliwości, pyta o częstotliwość i nasilenie objawów, oraz ich wpływ na codzienne życie pacjenta. Wykorzystuje się również specjalne kwestionariusze, takie jak IPSS (International Prostate Symptom Score), aby ocenić stopień nasilenia objawów.
- Badanie per rectum: Fizykalne badanie gruczołu krokowego przez odbyt pozwala lekarzowi ocenić jego wielkość i konsystencję.
- Badania laboratoryjne: W tym badanie poziomu antygenu specyficznego dla prostaty (PSA) we krwi, które pomaga wykluczyć raka prostaty jako przyczynę objawów.
- USG przezbrzuszne lub przezodbytnicze (TRUS): Badanie ultrasonograficzne pozwala na ocenę wielkości prostaty, zalegania moczu po mikcji oraz stanu nerek.
- Uroflowmetria: Badanie to mierzy prędkość przepływu moczu podczas mikcji i pomaga ocenić stopień przeszkody w odpływie moczu.
Jak można leczyć przerost prostaty?
Leczenie przerostu prostaty zależy od nasilenia objawów, wielkości gruczołu oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Dostępne opcje terapeutyczne obejmują:
- Leczenie farmakologiczne: Najczęściej stosowane są alfa-blokery, które rozluźniają mięśnie prostaty i szyi pęcherza, ułatwiając oddawanie moczu. Inhibitory 5-alfa-reduktazy zmniejszają wielkość prostaty poprzez blokowanie przemiany testosteronu w dihydrotestosteron (DHT), co może zmniejszyć objawy i ryzyko powikłań.
- Terapie minimalnie inwazyjne: W przypadku pacjentów, którzy nie reagują na leczenie farmakologiczne, dostępne są procedury minimalnie inwazyjne, takie jak przezcewkowa ablacja igłowa (TUNA) lub laserowe leczenie przerostu prostaty, które zmniejszają wielkość gruczołu i poprawiają przepływ moczu.
- Leczenie chirurgiczne: W zaawansowanych przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą efektów, stosuje się przezcewkową resekcję prostaty (TURP) lub wycięcie gruczołu krokowego (prostatektomię). Zabiegi te usuwają nadmiar tkanki prostaty, poprawiając drożność cewki moczowej.
- Zmiany stylu życia: W przypadku łagodnych objawów, zaleca się zmiany w stylu życia, takie jak unikanie picia dużych ilości płynów przed snem, ograniczenie spożycia kofeiny i alkoholu oraz regularne ćwiczenia fizyczne, które mogą pomóc w kontrolowaniu objawów.
Przerost prostaty jest powszechnym problemem zdrowotnym wśród seniorów, który może znacząco wpływać na jakość życia. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom i poprawy komfortu życia pacjenta. Regularne kontrole urologa oraz przestrzeganie zaleceń terapeutycznych mogą pomóc w skutecznym zarządzaniu tą chorobą.