Choroba wrzodowa żołądka to schorzenie, które charakteryzuje się powstawaniem ubytków, zwanych wrzodami, w błonie śluzowej żołądka. Wrzody te są wynikiem zaburzenia równowagi pomiędzy działaniem kwasu żołądkowego a mechanizmami ochronnymi błony śluzowej. Choroba wrzodowa może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak krwawienia, perforacje, a w skrajnych przypadkach nawet nowotwory. Seniorzy są szczególnie narażeni na rozwój tej choroby, z uwagi na zmiany związane z wiekiem oraz częstsze stosowanie leków mogących uszkadzać błonę śluzową żołądka, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).
Objawy choroby wrzodowej żołądka
Objawy choroby wrzodowej mogą być różnorodne i często niespecyficzne, co sprawia, że diagnoza bywa opóźniona. Najczęstsze objawy to:
- Ból w nadbrzuszu: Jest to główny symptom choroby wrzodowej. Ból może mieć charakter piekący, kłujący lub ssący i często pojawia się na czczo lub kilka godzin po posiłku.
- Nudności i wymioty: W zaawansowanych przypadkach wrzodów mogą wystąpić wymioty, czasami z domieszką krwi, co świadczy o krwawieniu z przewodu pokarmowego.
- Utrata apetytu i spadek masy ciała: Ból związany z jedzeniem może prowadzić do unikania posiłków, co skutkuje utratą masy ciała.
- Zgaga i kwaśne odbijanie: Cofanie się treści żołądkowej do przełyku może powodować uczucie pieczenia za mostkiem oraz kwaśny smak w ustach.
- Czarna smolista biegunka (meleny): Jest to objaw krwawienia z wrzodu, który może wystąpić w ciężkich przypadkach.
Jak wyglądają objawy choroby wrzodowej u seniorów?
U osób starszych objawy choroby wrzodowej mogą być bardziej subtelne lub nietypowe, co może utrudniać rozpoznanie. Często u seniorów choroba wrzodowa przebiega w sposób mniej oczywisty niż u młodszych pacjentów, a jej objawy mogą obejmować:
- Brak charakterystycznego bólu: U seniorów ból związany z wrzodami może być mniej wyraźny lub całkowicie nieobecny, co wynika z naturalnego obniżenia wrażliwości na ból wraz z wiekiem.
- Ogólne osłabienie: Zamiast bólu, choroba wrzodowa u seniorów może manifestować się ogólnym zmęczeniem, osłabieniem oraz spadkiem apetytu.
- Niedokrwistość: W przypadku przewlekłego krwawienia z wrzodów, seniorzy mogą doświadczać objawów anemii, takich jak bladość skóry, zawroty głowy, czy uczucie zimna.
- Zwiększone ryzyko powikłań: U osób starszych wrzody mogą prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak perforacja żołądka, co objawia się nagłym, silnym bólem brzucha i wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.
Diagnozowanie choroby wrzodowej żołądka
Diagnozowanie choroby wrzodowej żołądka u seniorów wymaga dokładnej oceny klinicznej oraz wykonania odpowiednich badań diagnostycznych. Kluczowe kroki diagnostyczne obejmują:
- Wywiad i badanie fizykalne: Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad, pytając o objawy, historię chorób przewodu pokarmowego oraz stosowane leki. Badanie fizykalne może ujawnić bolesność w okolicy nadbrzusza.
- Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego (gastroskopia): Jest to złoty standard w diagnostyce wrzodów żołądka. Endoskopia pozwala na bezpośrednią wizualizację wrzodów, ocenę ich wielkości, lokalizacji oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
- Testy na obecność Helicobacter pylori: Bakteria ta jest częstą przyczyną wrzodów żołądka. Badania mogą obejmować testy oddechowe, testy z krwi, kału lub biopsji żołądka.
- Badania laboratoryjne: Badania krwi mogą ujawnić niedokrwistość, co jest wskaźnikiem przewlekłego krwawienia. W przypadku podejrzenia perforacji lub krwawienia z przewodu pokarmowego mogą być konieczne dodatkowe testy diagnostyczne, takie jak tomografia komputerowa (TK).
Jak można leczyć chorobę wrzodową żołądka?
Leczenie choroby wrzodowej żołądka u seniorów zależy od przyczyny oraz stopnia zaawansowania choroby. Główne metody leczenia obejmują:
- Leczenie farmakologiczne: Leki przeciwwydzielnicze, takie jak inhibitory pompy protonowej (IPP) oraz antagoniści receptorów H2, są podstawą leczenia wrzodów żołądka. Zmniejszają one wydzielanie kwasu żołądkowego, co umożliwia gojenie się wrzodów.
- Eradykacja Helicobacter pylori: W przypadku obecności tej bakterii, konieczne jest zastosowanie terapii eradykacyjnej, która zwykle obejmuje kombinację antybiotyków i IPP przez okres 10–14 dni.
- Zmiana stylu życia: Obejmuje unikanie czynników ryzyka, takich jak palenie papierosów, picie alkoholu oraz stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), które mogą nasilać objawy wrzodów i prowadzić do ich nawrotu.
- Leczenie chirurgiczne: W rzadkich przypadkach, gdy wrzody nie reagują na leczenie farmakologiczne lub dochodzi do powikłań, takich jak perforacja, może być konieczne przeprowadzenie operacji chirurgicznej.
Choroba wrzodowa żołądka wśród seniorów jest poważnym schorzeniem, które wymaga szybkiej diagnozy i odpowiedniego leczenia. Z uwagi na zwiększone ryzyko powikłań u osób starszych, szczególna uwaga powinna być poświęcona wczesnemu wykrywaniu i skutecznemu leczeniu tej choroby. Regularne kontrole u lekarza oraz przestrzeganie zaleceń terapeutycznych mogą znacząco poprawić jakość życia i zapobiec poważnym komplikacjom zdrowotnym.